| Στράνωμα | | Εκτύπωση | |
; "Στράνωμα")
Στράνωμα
Ανάμεσα στις «Κορφές» και τον «Άι Λια» σχηματίζεται το «Διάσελο» απ' όπου περνούσε το αρχαίο μονοπάτι για τα «Μελισσαίκα» και το «Πόργιαρι» με τα Λουτρά Στάχτης.
Η περιφέρεια της Στράνωμας βρίσκεται ανάμεσα στις περιφέρειες των χωριών: Δορβιτσά, Σίμου, Φαμίλα και βρέχεται από τρία ποτάμια (Κότσαλος, Εύηνος ή Φίδαρης, Πόριαρης). Η έκταση της ανέρχεται σε 15.621 στρέμματα.
Μέχρι τα 1833 ανήκε στην Επαρχία Κραβάρων και στη συνέχεια στην Επαρχία Ναυπακτίας. Στα 1835 στον Δήμο Ποτιδανίας, στα 1837 στον Δήμο Προσχίου, στα 1869 στον Δήμο Πυλήνης, από 1912-1990 ανεξάρτητη κοινότητα και από το 1991 δημοτικό διαμέρισμα του Δήμο Πυλήνης.
Οι πρόποδες των βουνών της καταλήγουν στα δυτικά σε εύφορους κάμπους, που μέρος τους έχει καταβροχθίσει ο ορμητικός Εύηνος. Έχει ανοιχτό ορίζοντα και ορατότητα και πέραν των βουνοκορφών του Απόκουρου.
Το χωριό είναι ορεινό και οι εκτάσεις για καλλιέργεια ήταν ξερικές. Τούτο ανάγκασε τους χωριανούς να κατεβαίνουν στους εύφορους κάμπους, όπου έχτισαν αγροικίες. Αρκετοί έμειναν μόνιμα εκεί και έτσι δημιουργήθηκαν οι οικισμοί: Λιπόταμα, Άνω Κάμπος, Κάτω Κάμπος και Αουτρά Στάχτης (Πόργιαρι). Αγροοικισμοί υπήρχαν και σ' άλλα σημεία του χωριού, όπως «στου Περδικάρη».
Στην βορειοδυτική πλευρά του χωριού Στράνωμα, στην κορυφή ενός λοφίσκου απλώνεται ένα μικρό, ωραιότατο οροπέδιο "Ο Περδικάρης", εδώ ζούσαν όπως το θυμάμαι και μαρτυρούν τα μισογκρεμισμένα, εγκαταλειμμένα σπίτια, πέντε, έξι οικογένειες περιστασιακά ανά χρόνο, σύμφωνα με την κρατούσα συνήθεια να μένουν χέρσα το ήμισι των χωραφιών του χωριού ανά χρόνο, για να βόσκουν ελεύθερα τα ζωντανά και τα χωράφια να ξεκουράζονται.
Δύο δρόμοι διασχίζουν το οροπέδιο, ο ένας άρχιζε από το χωριό, δίπλα απ' τον Άϊ Νικόλα ο οποίος διέσχιζε κάθετα τις πλαγιές και πέρναγε κάτω από το Πλατανάκι, έφτανε στα Κοτρώνια, και κατέληγε στα Διπόταμα στις όχτες του Φίδαρη και στους μύλους του Μπούρμπουλα και του Πυλαρινού και ο άλλος σ' έφερνε απ' τον Κάτω Κάμπο και απ' τα Τρία Ρέματα σκαρφάλωνε στριφογυριστά στον λοφίσκο και αντάμωνε με τον πρώτο αναφερθέντα δρομίσκο εκατό μέτρα κάτω απ' το σπίτι του Κώστα Ταμπάκη.
Κατά σύμπτωση ο «Περδικάρης» αν και ανήκει γεωγραφικά στην Στράνωμα, τον κατοικούσαν τουλάχιστον άνδρες Ριγανιώτες που ήρθαν σώγαμπροι στην Στράνωμα και παντρεύτηκαν Στρανωμίτισσες γυναίκες.
