Σάββατο 28 Ιουνίου 2008

ΣΤΡΑΝΩΜΑ

Στράνωμα | Εκτύπωση |
Είναι κτισμένη σε υψόμετρο 600 μέτρων στις δυτικές πλαγιές του Βουνού «Κορφές» και στις βόρειες
Στράνωμα
Στράνωμα
του βουνού «Άι Λιας», της μεγάλης οροσειράς της «Παπαδιάς». Απλώνεται από την «Παλιοφυτειά» και την «Αηδόνω», μέχρι την «Παναούλα» και τα «Χτίρια».
Ανάμεσα στις «Κορφές» και τον «Άι Λια» σχηματίζεται το «Διάσελο» απ' όπου περνούσε το αρχαίο μονοπάτι για τα «Μελισσαίκα» και το «Πόργιαρι» με τα Λουτρά Στάχτης.
Η περιφέρεια της Στράνωμας βρίσκεται ανάμεσα στις περιφέρειες των χωριών: Δορβιτσά, Σίμου, Φαμίλα και βρέχεται από τρία ποτάμια (Κότσαλος, Εύηνος ή Φίδαρης, Πόριαρης). Η έκταση της ανέρχεται σε 15.621 στρέμματα.
Μέχρι τα 1833 ανήκε στην Επαρχία Κραβάρων και στη συνέχεια στην Επαρχία Ναυπακτίας. Στα 1835 στον Δήμο Ποτιδανίας, στα 1837 στον Δήμο Προσχίου, στα 1869 στον Δήμο Πυλήνης, από 1912-1990 ανεξάρτητη κοινότητα και από το 1991 δημοτικό διαμέρισμα του Δήμο Πυλήνης.
Οι πρόποδες των βουνών της καταλήγουν στα δυτικά σε εύφορους κάμπους, που μέρος τους έχει καταβροχθίσει ο ορμητικός Εύηνος. Έχει ανοιχτό ορίζοντα και ορατότητα και πέραν των βουνοκορφών του Απόκουρου.
Το χωριό είναι ορεινό και οι εκτάσεις για καλλιέργεια ήταν ξερικές. Τούτο ανάγκασε τους χωριανούς να κατεβαίνουν στους εύφορους κάμπους, όπου έχτισαν αγροικίες. Αρκετοί έμειναν μόνιμα εκεί και έτσι δημιουργήθηκαν οι οικισμοί: Λιπόταμα, Άνω Κάμπος, Κάτω Κάμπος και Αουτρά Στάχτης (Πόργιαρι). Αγροοικισμοί υπήρχαν και σ' άλλα σημεία του χωριού, όπως «στου Περδικάρη».
Στην βορειοδυτική πλευρά του χωριού Στράνωμα, στην κορυφή ενός λοφίσκου απλώνεται ένα μικρό, ωραιότατο οροπέδιο "Ο Περδικάρης", εδώ ζούσαν όπως το θυμάμαι και μαρτυρούν τα μισογκρεμισμένα, εγκαταλειμμένα σπίτια, πέντε, έξι οικογένειες περιστασιακά ανά χρόνο, σύμφωνα με την κρατούσα συνήθεια να μένουν χέρσα το ήμισι των χωραφιών του χωριού ανά χρόνο, για να βόσκουν ελεύθερα τα ζωντανά και τα χωράφια να ξεκουράζονται.
Δύο δρόμοι διασχίζουν το οροπέδιο, ο ένας άρχιζε από το χωριό, δίπλα απ' τον Άϊ Νικόλα ο οποίος διέσχιζε κάθετα τις πλαγιές και πέρναγε κάτω από το Πλατανάκι, έφτανε στα Κοτρώνια, και κατέληγε στα Διπόταμα στις όχτες του Φίδαρη και στους μύλους του Μπούρμπουλα και του Πυλαρινού και ο άλλος σ' έφερνε απ' τον Κάτω Κάμπο και απ' τα Τρία Ρέματα σκαρφάλωνε στριφογυριστά στον λοφίσκο και αντάμωνε με τον πρώτο αναφερθέντα δρομίσκο εκατό μέτρα κάτω απ' το σπίτι του Κώστα Ταμπάκη.
Κατά σύμπτωση ο «Περδικάρης» αν και ανήκει γεωγραφικά στην Στράνωμα, τον κατοικούσαν τουλάχιστον άνδρες Ριγανιώτες που ήρθαν σώγαμπροι στην Στράνωμα και παντρεύτηκαν Στρανωμίτισσες γυναίκες.

Παρασκευή 27 Ιουνίου 2008

Λαογραφία και Παράδοση

ΤΑ ΚΑΦΕΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ ΤΗΣ ΣΤΡΑΝΩΜΑΣ

Ντίνος Μακρυγιάννης Μάρτιος 2007

Το καφεπαντοπωλείο για το χωριό ήταν και είναι ο χώρος αναφοράς, συνάντησης και αναψυχής των κατοίκων. Εκεί θα καταλήξουν οι χωριανοί Το βραδάκι μετά το πέρας της σκληρής δουλειάς και θα πιουν τον καφέ τους, το ουζάκι τους, ή το τσίπουρo, εκεί θα παίξουν το χαρτάκι τους,
Θα πουν τα ευτράπελά τους, θα σχολιάσουν, την επικαιρότητα, θα κάνουν πολιτική ψιλο­κουβεντούλα, θα προγραμματίσουν τη επόμενη μέρα, θα προξενέψουν ίσως κ.λπ. Και τον πρώτο λόγο και ρόλο μέσα σ’ όλη αυτή την ατμόσφαιρα τον παίζει πάντοτε ο καφετζής ο οποίος ξέρει και «διαβάζει» όλους τους θαμώνες του.
Το καφεπαντοπωλείο μαζί με την πλα­τεία, το σχολείο και την εκκλησία είναι οι δημόσιοι χώροι όπου χτυπά η καρδιά του κά­θε χωριού. Στο καφεπαντοπωλείο οι χωρικοί ξεκουράζονται, κάνουν τις επαφές τους και τις δημόσιες σχέσεις, στην πλατεία διασκε­δάζουν και κάνουν τις βόλτες τους, στο σχολείο μαθαίνουν τα πρώτα τους γράμματα και τέλος στην εκκλησία όπου βαφτίζονται και στεφανώνονται τους δίνεται η ευκαιρία σε κάθε γιορτή και Κυ­ριακή να προσεύχονται.
Στα τέσσερα αυτά σημεία μαζί με το πατρικό τους σπίτι δημιουργούνται τα βιώματά τους τα οποία κουβαλάνε σε όλη τους τη ζωή. Μετά την Αμε­ρική να πάνε, στην Αυστραλία, το Καναδά, την Γερμανία και Αθήνα, νοερά το μυαλό τους θα ‘ναι γύρω από τους χώρους αυτούς τους οποίους, σε συνδυασμό με τα πρόσωπα νοσταλγούν και σκέφτονται πότε θα’ρθει η ώρα κι η στιγμή να ξαναδούν, να τα περπατήσουν και να τα ξαναζήσουν.
Όλα τα χωριά λίγο πολύ έχουν το καφε­νεδάκι τους μέσο από το οποίο γίνεται η ζύ­μωση της καθημερινότητας, της Κοινωνικής συμμετοχής και της επικοινωνίας
Η Στράνωμα για παράδειγμα που θα στα­θούμε, και θα κάνουμε τη σημερινή αναφορά μας, σύμφωνα με τη θύμηση και την αφή­γηση του 97 χρόνου μπάρμπα-Γιώργου Κα­τσαρού, κατά καιρούς είχε τους εξής καφε­παντοπώλες.
To Σπύρο Τσιορτσή το ακίνητο του Παντελέου Σπαρτινού (To σημερινό χάλασμα του Θανάση Σπαρτινού (Σπαρνοθανάση κο­ντά στην πλατεία).
Το Δημήτριο Σπαρτινό (Μαρίτσα) στο ιδιόκτητο σπίτι του.
Το Χρήστο Αποστολόπουλο (Κστάκη) στο ιδιόκτητο σπίτι του επί της πλατείας.
To Γιάννη Νικ. Τρίχα στο ακίνητο του Χρ. Αποστολόπουλου επί της πλατείας.
Το Θανάση Αποστολόπουλο σε δική του ιδιοκτησία την οποία αργότερα έδωσε προίκα στον Αλέξη Ζαρκαδούλα που παντρεύτη­κε την κόρη του Αρέτω.
Το Βασίλη Μπούρμπουλα στην ως άνω ιδιοκτησία του Θανάση Αποστολόπουλου.
Το Νικόλαο Ανδρεόπουλο επίσης στην ίδια ως άνω ιδιοκτησία, ο οποίος το 1934 έφυγε για την Αμερική.
Το Γιάννη Πασπάλα σε μια παράγκα στον Άνω Κάμπο.
Το Χρήστο Σαγρόπουλο, γαμπρό της Στράνωμας από το Πετροχώρι Τριχωνίδας, ο οποίος παντρεύτηκε την κόρη τού Μαρί­τσα (Δημ. Σπαρτινού) Πολυξένη, στο σπίτι του πεθερού του Δημητρίου Σπαρτινού (Μα­ρίτσα).
Το Γεώργιο Δημ. Κατσαρό στο σπίτι του.
Τον Κώστα Ιωάννου Δημόπουλο (Σιάλκα) αρχικά στο ακίνητο του Χρ. Σαγρόπουλου (Σα­γρή) και μετά στο ακίνητο του Τζίμη Αποστολόπουλου επί της πλατείας.
Το Νίκο Γ. Νούλα στον Κάτω Κάμπο στο σπίτι του.
Το Γεώργιο I. Νούλα στο σπίτι του επί της πλατείας.
Τον Ξενοφώντα Ιωάννου Μακρυγιάννη αρχικά στο σπίτι του και μετά σε ιδιόκτητο ακίνητο επί της πλατείας.
τον Αλκιβιάδη Φ. Νούλα αρχικά στο ακί­νητο του Γεωργίου Ι. Νούλα στην πλατεία και στη συνέχεια σε δικό του ακίνητο.
Το Δημοσθένη Αποστολόπου­λο στον Άνω Κάμπο αρχικά σε ακίνητο του Β. Δημόπουλου (Λιακάκου) και στη συνέ­χεια σε δικό του ακίνητο.
Το Νίκο Τρίχα στο σπίτι του Στεφάνου Νούλα (Κσιουστεφανή) στον Άνω Κάμπο και στη συνέχεια στο σπίτι του Βασίλη Κατσα­νάκη, επίσης στον Κάμπο.
Το Γιάννη Ξεθάλη στο ακίνητο του Χρήστου Σαγρόπουλου.
Το Σπύρο Σπαρτινό στο ακίνητο του Γεωργίου Ίων. Νούλα, στο Αποστολοπουλέικο και στο παλιό σχολείο επί της πλατείας.
Τον Κώστα Πασπάλα στο Αποστολο­πουλέϊκο επί της πλατείας μετά το Σίαλκα.
Το Θεόδωρο Σπαρτινό στον Άνω Κάμπο σε μια παράγκα στην θέση Κεραμιδιά.
Το Γιάννη Γ. Νούλα (Μανθόγιαννο) αρχι­κό στο σπίτι του Βασίλη Κατσανάκη στον Άνω Κάμπο και στη συνέχεια στου Σαγρή και του Ξενοφώντα Μακρυγιάννη και το Χαράλαμπο Γ. Γεωργακόπουλο στο παλιό σχολείο.
Σήμερα λειτουργούν τέσσερα καφεπα­ντοπωλεία στη Στράνωμα.
Δύο στο χωριό και δύο στον Άνω Κάμπο. Στο χωριό είναι ο Χρ. Δ. Νούλας που λει­τουργεί το κατάστημά του στο παλιό σχο­λείο ιδιοκτησίας του Δήμου και ο Γεώργιος Ιωαν. Καραθανάσης στο ακίνητο του Αλκ. Φ. Νούλα.
Στον Άνω Κάμπο έχουμε τον Νικόλαο Κ. Νούλα (Ντουλονίκο) σε δικό του ακίνητο και τον Πολύκαρπο Δημοσθένη Αποστολόπου­λο συνεχιστή του πατέρα του.
Μέσα σ’ αυτό το κλίμα και τις όποιες εμπειρίες της εποχής που ακούγονταν σ’αυτά τα καφενεία, έζησα κι εγώ τα πρώτα χρόνια της ζωής μου και δεν μπορώ να τα ξεχάσω Γι’ αυτό και το κατέγραψα ως ελά­χιστο φόρο τιμής σε όλους αυτούς τους αν­θρώπους που με ιώβειο υπομονή παραπανί­σια κούραση και ψυχική αντοχή τα κράτη­σαν και τα κρατάνε ανοιχτά σαν πυγολαμπί­δες (κωλοφωτιές) μέσα στην ερήμωση και τη σκληρή μοναξιά που γνωρίζει η Στράνω­μα τα τελευταία χρόνια.
Βέβαια το φαινόμενο της ερήμωσης εί­ναι γενικότερο και η αντίστροφη μέτρηση έχει αρχίσει από τις δεκαετίες 1950-60.
Τα πεντέξι ζευγάρια των γερόντων που απόμειναν σε κάθε χωριό είναι δύσκολο να κάνουν την ανατροπή. Η πολιτεία είναι αυτή που μπορεί να βοηθήσει αλλά δυστυχώς δεν το κάνει με αποτέλεσμα να έχουμε τη σημε­ρινή απαράδεκτη κατάσταση και εικόνα σε όλα σχεδόν τα χωριά της επαρχίας τα οποία με τους περήφανους κατοίκους τους γνώρι­σαν κι έζησαν μέρες δόξας οικονομικής ευ­εξίας και κοινωνικής καταξίωσης.
Άραγε Θα ξανάρθουν τέτοιες μέρες; Θα ξαναδούμε και θα ζήσουμε τέτοια χρόνια;

ΠΟΤΑΜΟΠΟΡΙΑ

5 Αυγούστου Ποταμοπορία Επαφή με τη φύση, γνωριμία με τον τόπο, βιωματική προσέγγιση των ανθρώπινων παρεμβάσεων του παρελθόντος (γέφυρα Αρτοτίβας, Καρέλι ) και συνειρμική συνειδητοποίηση του σεβασμού με τον οποίο ο άνθρωπος αντιμετώπιζε τη Φύση παίρνοντας ό,τι χρειάζεται με το ελάχιστο κόστος για το περιβάλλον και τοις επόμενες γενιές. Η ποταμοπορία που διοργανώνεται κάθε χρόνο προσφέρει καλή παρέα και παιχνίδι στο ποτάμι με παράλληλη αναγνώριση της σημασίας τρων υδάτινων πόρων για το μέλλον της κοινωνίας μας και του πλανήτη. Φέτος θα ξεκινήσουμε από το Καρέλι της Στράνωμας με κατεύθυνση το ιστορικό πέτρινο γεφύρι της Αρτοτίβας και θα επιστρέψουμε στο Καρέλι, όπου θα γίνει πικ-νικ στον ήδη διαμορφωμένο χώρο.

ΣΤΡΑΝΩΜΑ

ΚΑΜΠΟΣ ΠΟΤΑΜΟΣ ΕΥΗΝΟΣ